Sięganie po środki psychoaktywne ma duży związek z zależnościami społecznymi, w których funkcjonują młodzi ludzie. Stosowanie tych substancji często staje się istotnym aspektem przynależności do grupy rówieśniczej. Uzależniona w ten sposób osoba może nie doznawać objawów zależności fizjologicznej, ale odczuwać silną potrzebę sięgnięcia po substancje psychoaktywne, gdy wchodzi w kontakt ze swoją grupą.

Jednym z młodzieżowych modeli korzystania ze środków psychoaktywnych jest preferowanie substancji o krótkim czasie działania, tak aby móc wrócić do domu tego samego dnia „w miarę trzeźwym”. Nastąpił całkowity odwrót od robienia sobie zastrzyków (co trudno ukryć), a w ostatnich latach również od inhalacji (wciągania przez nos). W młodych ludziach kształtuje się przekonanie, że palenie lub zażywanie tabletek to nie narkomania.

Nowym modelom i wzorcom  korzystania z substancji psychoaktywnych często towarzyszy przekonanie młodzieży o nieszkodliwości marihuany i haszyszu, dodatkowo wzmacniane faktem zastosowania ich jako substancji leczniczych.

W pracy z dziećmi i młodzieżą warto pamiętać, że częstą przyczyną sięgania po środki psychoaktywne jest zaburzona wieź emocjonalna z dorosłymi, brak otwartej komunikacji z dorosłymi oraz poszukiwania akceptacji rówieśniczej. Dlatego należy dążyć do budowania i wspierania konstruktywnych zachowań, dobrych relacji w szkole i wzmacnianie prawidłowego funkcjonowania grup rówieśniczych.

My, dorośli, mamy za zadanie kształtować przekonania dziecka i nastolatka, dotyczące narkotyków czy alkoholu, ale również właściwe i pozytywne przekonania o sobie samym.